366 lines
15 KiB
WebVTT
366 lines
15 KiB
WebVTT
WEBVTT
|
|
|
|
1
|
|
00:00:00.000 --> 00:00:01.999
|
|
कम्प्युटर
|
|
|
|
2
|
|
00:00:02.000 --> 00:00:05.999
|
|
जबदेखी मैले आफ्नै कम्प्युटर किन्न सक्ने भए, तबदेखि नै मलाई कम्प्युटर मनपर्छ ।
|
|
|
|
3
|
|
00:00:06.000 --> 00:00:08.999
|
|
यो उहिले, जब आधुनिक कम्प्युटर युगको शुरुवात भयो, तबको कुरा हो
|
|
|
|
4
|
|
00:00:09.000 --> 00:00:10.999
|
|
सन् ८० को दशकमतिर
|
|
|
|
5
|
|
00:00:11.000 --> 00:00:13.999
|
|
र यो क्रममा मैले धेरै थरीका कम्प्युटरहरु चलाएं
|
|
|
|
6
|
|
00:00:14.000 --> 00:00:16.999
|
|
र मैले, सार्वजनिक रुपमै एक वा अर्को थरीको कम्प्युटरप्रति आफ्नो झुकाव व्यक्त गरेको छु ।
|
|
|
|
7
|
|
00:00:17.000 --> 00:00:23.999
|
|
तर हालसालै, धेरै मानिसहरुलाई जस्तै मलाई पनि यो स्वतन्त्र सफ्टवेयर को नारा प्रति चासो बढेको छ ।
|
|
|
|
8
|
|
00:00:24.000 --> 00:00:25.999
|
|
यो के हो भन्ने बारेमा धेरै भ्रम छन् ।
|
|
|
|
9
|
|
00:00:26.000 --> 00:00:27.999
|
|
र म यसकुरालाई स्पष्ट पार्न चाहन्छु ।
|
|
|
|
10
|
|
00:00:28.000 --> 00:00:30.999
|
|
किनकी यो एउटा वार्षिकोत्सवको समय हो,
|
|
|
|
11
|
|
00:00:31.000 --> 00:00:33.999
|
|
र म सबलाई यो उत्सव मनाउन आह्वान गर्दछु
|
|
|
|
12
|
|
00:00:34.000 --> 00:00:35.999
|
|
र स्वतन्त्र सफ्टवेयरमा भर पर्न अनुरोध गर्दछु ।
|
|
|
|
13
|
|
00:00:37.000 --> 00:00:38.999
|
|
यदि तपांइको धरमा
|
|
|
|
14
|
|
00:00:39.000 --> 00:00:40.999
|
|
पानीको पाइप छ भने,
|
|
|
|
15
|
|
00:00:41.000 --> 00:00:42.999
|
|
तपांईलाइ त्यो कसरी जडान गरिएको छ भन्ने बारे ज्ञान नहोला,
|
|
|
|
16
|
|
00:00:43.000 --> 00:00:44.999
|
|
तर तपांईको साथीलाइ यसबारे ज्ञान हुन सक्छ
|
|
|
|
17
|
|
00:00:45.000 --> 00:00:46.999
|
|
र उसले तपांईलाइ एउटा धारा बदल्ने वा पाइप थप्ने सुझाव दिन सक्छ,
|
|
|
|
18
|
|
00:00:47.000 --> 00:00:50.999
|
|
वा कुनै ठांउमा भल्भ फेर्ने सुझाव दिन सक्छ ।
|
|
|
|
19
|
|
00:00:51.000 --> 00:00:52.999
|
|
त्यो गरेर तपांइले कुनै कानुन मिचिरहेको त ठहर्दैन नि, ठहर्छ र ?
|
|
|
|
20
|
|
00:00:53.000 --> 00:00:54.999
|
|
किनकी त्यो तपांइको घर हो र ती पाइपहरु पनि तपांइकै हुन् ।
|
|
|
|
21
|
|
00:00:55.000 --> 00:00:56.999
|
|
तर तपांइ आफ्नो कम्युटरसंग त्यस्तो गर्न सक्नुहुन्न ।
|
|
|
|
22
|
|
00:00:57.000 --> 00:00:59.999
|
|
तपांइको कम्पुटरको अपरेटिङ् सिस्टम संग तपांइ खेल्न पाउनुहुन्न ।
|
|
|
|
23
|
|
00:01:00.000 --> 00:01:06.999
|
|
र आफ्नो अपरेटिङ् सिस्टम बारे तपांइका केही विचारहरु छन् भने ती तपांइ अरुसंग बाँड्न सक्नुहुन्न ।
|
|
|
|
25
|
|
00:01:07.000 --> 00:01:11.999
|
|
किनकी apple र microsoft, जसले सबभन्दा चर्चित दुई अपरेटिङ् सिस्टम बनाउँछन्
|
|
|
|
26
|
|
00:01:12.000 --> 00:01:14.999
|
|
अनि ती अपरेटिङ् सिस्टम माथी आफ्नो स्वामित्वको बारे एकदम अडिग छन्,
|
|
|
|
27
|
|
00:01:15.000 --> 00:01:17.999
|
|
र अरु कसैले चाहेर पनि यसबारेमा केही गर्न सक्दैन ।
|
|
|
|
28
|
|
00:01:18.000 --> 00:01:19.999
|
|
अब यो कुरा तपाँइलाई स्वभाविक लाग्न सक्छ :
|
|
|
|
29
|
|
00:01:20.000 --> 00:01:21.999
|
|
"ती कम्पनी हरुले त्यसो किन नगरुन त ?"
|
|
|
|
30
|
|
00:01:22.000 --> 00:01:23.999
|
|
तर वास्तवमा, तपाँइले आफुले चाहेको कुरा गर्न किन नपाउने त ?
|
|
|
|
31
|
|
00:01:24.000 --> 00:01:31.999
|
|
र केही गर्न चाहनेहरुको समुदायले परिवर्तन, सुधार र सहकार्य गर्न किन पाउँदैनन् ?
|
|
|
|
32
|
|
00:01:32.000 --> 00:01:33.999
|
|
आखिर विज्ञनले यसरी नै प्रगति गर्दै आएको छ...
|
|
|
|
33
|
|
00:01:34.000 --> 00:01:35.999
|
|
ज्ञनको भन्डार पुरै स्वतन्त्र हुन्छ।
|
|
|
|
34
|
|
00:01:36.000 --> 00:01:37.999
|
|
र असल विज्ञानमा सबै ज्ञान बाँडिन्छ, आदान-प्रदान गरिन्छ ।
|
|
|
|
35
|
|
00:01:38.000 --> 00:01:39.999
|
|
यदि त्यस्तो गरिन्न भने -- त्यो विज्ञान खराब हुन्छ
|
|
|
|
36
|
|
00:01:40.000 --> 00:01:42.999
|
|
र यो एक किसिमको मनपरी हो ।
|
|
|
|
37
|
|
00:01:43.000 --> 00:01:44.999
|
|
खास, यो साब कसरी शुरु भयो भन्दाखेरी
|
|
|
|
38
|
|
00:01:45.000 --> 00:01:46.999
|
|
एकजना रिचार्ड स्टलम्यान भन्ने व्यक्तिले
|
|
|
|
39
|
|
00:01:47.000 --> 00:01:49.999
|
|
२५ वर्ष अधि निधो गरे
|
|
|
|
40
|
|
00:01:50.000 --> 00:01:53.999
|
|
पुरा रुपमा शुरुबाटै एक नयाँ अपरेटिङ् सिस्टम बनाउछु भनेर ।
|
|
|
|
41
|
|
00:01:54.000 --> 00:01:59.999
|
|
यो अपरेटिङ् सिस्टम लाई उनले GNU नामाकरण गरे, जसको पुरा रुप "GNU is Not Unix" हो
|
|
|
|
42
|
|
00:02:00.000 --> 00:02:01.999
|
|
किनकि यो Unix अपरेटिङ् सिस्टम होइन,
|
|
|
|
43
|
|
00:02:02.000 --> 00:02:04.999
|
|
यो धेरै किसिमले Unix जस्तै छ ,
|
|
|
|
44
|
|
00:02:05.000 --> 00:02:10.999
|
|
तर यसको हरेक तत्व, हरेक भाग, code को हरेक सानो हिस्सा
|
|
|
|
45
|
|
00:02:11.000 --> 00:02:13.999
|
|
(र यो एकदम विशाल code हो, किनकि यो धेरै थरीका कम्प्युटरमा चल्नु परछ)
|
|
|
|
46
|
|
00:02:14.000 --> 00:02:19.999
|
|
यसको सन्चाल र देखभालको सम्पुर्ण जिम्मा समुदायले लिएको छ , ती सबै coders हरुको समुदाय
|
|
|
|
47
|
|
00:02:20.000 --> 00:02:25.999
|
|
जसलाई GNU समुदायमा स्वागत गरिन्छ, software लाई सुधार्न सहयोग गर्नको लागि ।
|
|
|
|
48
|
|
00:02:26.000 --> 00:02:31.999
|
|
GNU का हरेक वितरण, जसलाई "distro" भनिन्छ ,
|
|
|
|
49
|
|
00:02:32.000 --> 00:02:34.999
|
|
तिनिहरु सबको परिक्षण, प्रयोग र सुधार गरिन्छ
|
|
|
|
50
|
|
00:02:35.000 --> 00:02:39.999
|
|
ति मानिसहरुद्वारा, जसको एकमात्र स्वार्थ एक उत्कृष्ट अपरेटिङ् सिस्टम बनाउनु हो
|
|
|
|
51
|
|
00:02:40.000 --> 00:02:45.999
|
|
जसलाई विभिन्न थरीका कम्प्युटरहरुमा, सकेसम्म धेरै मानिसहरुले प्रयोग गर्न सकुन ।
|
|
|
|
52
|
|
00:02:47.000 --> 00:02:53.999
|
|
अनि, एउटा समय आयो जब अपरेटिङ् सिस्टम को केन्द्रिय हिस्सा, जसलाई कर्णेल भनिन्छ, त्यो लेखिनु पर्ने भयो ।
|
|
|
|
53
|
|
00:02:55.000 --> 00:02:56.999
|
|
एकजना लिनस टोर्भाल्ड्ल्स् नामका व्यक्ति, जसको बारेमा तपाँइले सुन्नुभएको होला,
|
|
|
|
54
|
|
00:02:57.000 --> 00:02:58.999
|
|
उनले कर्णेल लेखे र त्यो कर्णेलको नाम उनकै नाममा राखियो ,
|
|
|
|
55
|
|
00:03:00.000 --> 00:03:01.999
|
|
लाइ - नक्स
|
|
|
|
56
|
|
00:03:03.000 --> 00:03:04.999
|
|
अथवा लिनक्स, जसरी केही मानिसहरु यसलाई उच्चारण गर्छन् ।
|
|
|
|
57
|
|
00:03:07.000 --> 00:03:08.999
|
|
र निनक्स भनेको कर्णेल हो, जुन GNU मा काम गर्छ
|
|
|
|
58
|
|
00:03:11.000 --> 00:03:12.999
|
|
र म यहाँ छु,
|
|
|
|
59
|
|
00:03:14.000 --> 00:03:19.999
|
|
खालि तपाँइहरुलाई यो याद दिलाउन कि GNU र लिनक्स दुई खम्बा हुन् स्वतन्त्र सफ्टवेयर समुदायको,
|
|
|
|
60
|
|
00:03:20.000 --> 00:03:21.999
|
|
त्यस्तो मान्छेहरुको समुदाय जो यो विश्वास गर्छन् की सफ्टवेयर स्वतन्त्र हुनुपर्छ,
|
|
|
|
61
|
|
00:03:24.000 --> 00:03:25.999
|
|
र यो कुरा महत्वपुर्ण छ ,
|
|
|
|
62
|
|
00:03:26.000 --> 00:03:27.999
|
|
कि प्रयोगकर्ताहरुको समुदाय सफ्ट्वेयर ग्रहण गर्न स्वतन्त्र हुनुपर्छ,
|
|
|
|
63
|
|
00:03:28.000 --> 00:03:35.999
|
|
त्यसलाई अपनाउन, परिमार्जन गर्न, सुधार गर्न र ती सुधारहरु वितरण गर्न स्वतन्त्र हुनुपर्छ,
|
|
|
|
64
|
|
00:03:36.000 --> 00:03:37.999
|
|
विज्ञान जस्तै ।
|
|
|
|
65
|
|
00:03:38.000 --> 00:03:39.999
|
|
यसको मुख्य तात्पर्य यही हो ।
|
|
|
|
66
|
|
00:03:40.000 --> 00:03:42.999
|
|
ठीक त्यसरी नै, जसरी असल वैज्ञानिकहरु सबैकुरा साझेगारी गर्छन, र सबै ज्ञान खुला अनि स्वतन्त्र राख्छन्,
|
|
|
|
67
|
|
00:03:43.000 --> 00:03:44.999
|
|
अपरेटिङ् सिस्टम र कम्प्युटर सफ्टवेयर पनि त्यस्तै हुनुपर्छ ।
|
|
|
|
68
|
|
00:03:46.000 --> 00:03:47.999
|
|
यदि तपाँपनि GNU को समर्थक हुनुहुन्छ भने,
|
|
|
|
69
|
|
00:03:48.000 --> 00:03:50.999
|
|
यदि तपाँइ लिनक्सको समर्थन गर्नुहुन्छ भने, र फ्रि सफ्टवेयर फाउन्डेसनलाई मानपराउनुहुन्छ भने,
|
|
|
|
70
|
|
00:03:52.000 --> 00:03:55.999
|
|
तपाँइलाई लागिरहेको होला, "ठीक छ, तर म के गर्न सक्छु?"
|
|
|
|
71
|
|
00:03:56.000 --> 00:04:00.999
|
|
तपाँइले गर्न सक्ने सबैभन्दा सजिलो काम आफ्नो कम्प्युटरमा GNU/Linux अपरेटिङ् सिस्टम प्रयोग गर्नु हो ।
|
|
|
|
72
|
|
00:04:01.000 --> 00:04:02.999
|
|
यो तपाँइले सोचेभन्दा धेरै सजिलो छ ।
|
|
|
|
73
|
|
00:04:03.000 --> 00:04:06.999
|
|
"gnu.org" वेवसाइटमा जानुहोस र आफुलाइ सुहाउने अपरेटिङ् सिस्टम छ कि भनेर खोज्नुहोस् ।
|
|
|
|
74
|
|
00:04:07.000 --> 00:04:09.999
|
|
सायद, यदि तपाँइलाई राम्रो graphical user interface मनपर्छ भने,
|
|
|
|
75
|
|
00:04:10.000 --> 00:04:13.999
|
|
केही यस्तो तपाँइलाई मनपर्न सक्छ : g-New-Sense, gNewSense
|
|
|
|
76
|
|
00:04:14.000 --> 00:04:16.999
|
|
त्यो तपाँइ gnu.org मा भेट्टाउन सक्नुहुनेछ ।
|
|
|
|
77
|
|
00:04:17.000 --> 00:04:18.999
|
|
अथवा, यदि तपाँइ साँच्चिकै ॒॒॒॒॒॒॒॒॒॒॒॒तगडा कम्प्युटर जान्नुहुन्छ भने,
|
|
|
|
78
|
|
00:04:19.000 --> 00:04:20.999
|
|
तपाँइ आफै coding गर्न सक्नुहुन्छ ।
|
|
|
|
79
|
|
00:04:21.000 --> 00:04:22.999
|
|
ज्ञानको सागरमा तपाँइलाई आफ्नो योगदान दिन मन लाग्ला,
|
|
|
|
80
|
|
00:04:23.000 --> 00:04:25.999
|
|
जसको फलस्वरुप नै GNU र निनक्स अहिलेको स्थितिमा छन् ।
|
|
|
|
81
|
|
00:04:26.000 --> 00:04:27.999
|
|
जसरी भएपनि,
|
|
|
|
82
|
|
00:04:28.000 --> 00:04:29.999
|
|
मलाई आशा छ, तपाँइ म सँग हातेमालो गर्नुहुनेछ
|
|
|
|
83
|
|
00:04:30.000 --> 00:04:32.999
|
|
GNU लाई उसको पच्चिसौँ जन्मदिनमा शुभकामना व्यक्त गर्न ।
|
|
|
|
84
|
|
00:04:33.000 --> 00:04:34.999
|
|
यो अहिले नै गरिहालौँ न ....
|
|
|
|
85
|
|
00:04:38.000 --> 00:04:39.999
|
|
जन्मदिनको शुभकामना, GNU !
|
|
|
|
86
|
|
00:04:40.000 --> 00:04:41.999
|
|
पच्चिस वर्ष पुगेकोमा ।
|
|
|
|
87
|
|
00:04:42.000 --> 00:04:43.999
|
|
भविष्यको अपरेटिङ् सिस्टम ।
|
|
|
|
88
|
|
00:04:44.000 --> 00:04:45.999
|
|
स्वतन्त्रता !
|
|
|
|
89
|
|
00:04:53.000 --> 00:04:54.999
|
|
चकलेट जस्तै मीठो ।
|
|
|
|
90
|
|
00:04:55.000 --> 00:04:56.999
|
|
विश्वको सबैभन्दा गज्जबको अपरेटिङ् सिस्टम ...
|
|
|
|
91
|
|
00:04:57.000 --> 00:04:58.999
|
|
र यो सब खुल्ला छ, स्वतन्त्र छ ।
|
|
|
|
92
|
|
00:05:49.000 --> 00:05:50.999
|
|
Caption: Bibek Paudel, Ankur Sharma, Shankar Pokharel
|