372 lines
7.6 KiB
WebVTT
372 lines
7.6 KiB
WebVTT
WEBVTT
|
|
|
|
1
|
|
00:00:00.000 --> 00:00:01.999
|
|
Computers!
|
|
|
|
2
|
|
00:00:02.000 --> 00:00:05.999
|
|
Ik hou van ze vanaf de dag dat ik er zelf eentje kon betalen,
|
|
|
|
3
|
|
00:00:06.000 --> 00:00:08.999
|
|
aan het begin van het... moderne computer tijdperk...
|
|
|
|
4
|
|
00:00:09.000 --> 00:00:10.999
|
|
de jaren 80.
|
|
|
|
5
|
|
00:00:11.000 --> 00:00:13.999
|
|
En ik heb al een groot aantal verschillende soorten computers gehad
|
|
|
|
6
|
|
00:00:14.000 --> 00:00:16.999
|
|
en publiekelijk steun betuigd aan de ene of de andere soort.
|
|
|
|
7
|
|
00:00:17.000 --> 00:00:23.999
|
|
Maar sinds kort ben ik een aanhanger -net als vele anderen- van de vrije software beweging.
|
|
|
|
8
|
|
00:00:24.000 --> 00:00:25.999
|
|
En er bestaat veel onduidelijkheid over wat dat betekent,
|
|
|
|
9
|
|
00:00:26.000 --> 00:00:27.999
|
|
en ik wil graag helpen om die weg te nemen,
|
|
|
|
10
|
|
00:00:28.000 --> 00:00:30.999
|
|
omdat dit een feestelijk jaar is.
|
|
|
|
11
|
|
00:00:31.000 --> 00:00:33.999
|
|
en ik graag wil helpen zodat we dit samen kunnen vieren,
|
|
|
|
12
|
|
00:00:34.000 --> 00:00:35.999
|
|
en vooruit te kijken naar de toekomst van vrije software.
|
|
|
|
13
|
|
00:00:37.000 --> 00:00:38.999
|
|
Als je bijvoorbeeld wel eens..
|
|
|
|
14
|
|
00:00:39.000 --> 00:00:40.999
|
|
de waterleiding in je huis bekijkt,
|
|
|
|
15
|
|
00:00:41.000 --> 00:00:42.999
|
|
dan snap je misschien niet hoe het werkt,
|
|
|
|
16
|
|
00:00:43.000 --> 00:00:44.999
|
|
maar heb je misschien een vriend die het wel begrijpt.
|
|
|
|
17
|
|
00:00:45.000 --> 00:00:46.999
|
|
En hij kan je adviseren om hier een pijp te verplaatsen,
|
|
|
|
18
|
|
00:00:47.000 --> 00:00:50.999
|
|
of een stop daar, of een leiding ergens anders.
|
|
|
|
19
|
|
00:00:51.000 --> 00:00:52.999
|
|
En dan breek je toch geen wetten als je dat doet, of wel?
|
|
|
|
20
|
|
00:00:53.000 --> 00:00:54.999
|
|
Omdat het jouw huis is en je eigen leidingen.
|
|
|
|
21
|
|
00:00:55.000 --> 00:00:56.999
|
|
Met je computer mag je dat niet.
|
|
|
|
22
|
|
00:00:57.000 --> 00:00:59.999
|
|
Je kunt niet maar wat aanrommelen met je besturingssysteem.
|
|
|
|
23
|
|
00:01:00.000 --> 00:01:03.999
|
|
En je mag zeker
|
|
|
|
24
|
|
00:01:04.000 --> 00:01:06.999
|
|
geen ideeën delen met anderen.
|
|
|
|
|
|
25
|
|
00:01:07.000 --> 00:01:11.999
|
|
omdat Apple en Microsoft, de makers van de twee populairste besturingssystemen.
|
|
|
|
26
|
|
00:01:12.000 --> 00:01:14.999
|
|
heel erg duidelijk zijn over het feit dat zij de eigenaar zijn van het besturingssysteem,
|
|
|
|
27
|
|
00:01:15.000 --> 00:01:17.999
|
|
en niemand anders mag er iets mee doen.
|
|
|
|
28
|
|
00:01:18.000 --> 00:01:19.999
|
|
Misschien vind je dit heel normaal..
|
|
|
|
29
|
|
00:01:20.000 --> 00:01:21.999
|
|
"Waarom zouden ze dat niet doen?"
|
|
|
|
30
|
|
00:01:22.000 --> 00:01:23.999
|
|
Maar toch, waarom mag jij niet doen wat jij wilt?
|
|
|
|
31
|
|
00:01:24.000 --> 00:01:31.999
|
|
En waarom mag de gemeenschap niet samen dingen veranderen, verbeteren en delen?
|
|
|
|
32
|
|
00:01:32.000 --> 00:01:33.999
|
|
Zo werkt de wetenschap uiteindelijk ook...
|
|
|
|
33
|
|
00:01:34.000 --> 00:01:35.999
|
|
Alle kennis is vrij beschikbaar.
|
|
|
|
34
|
|
00:01:36.000 --> 00:01:37.999
|
|
En binnen goede wetenschap wordt alle kennis gedeeld.
|
|
|
|
35
|
|
00:01:38.000 --> 00:01:39.999
|
|
Als dat niet zo is, dan is het slechte wetenschap.
|
|
|
|
36
|
|
00:01:40.000 --> 00:01:42.999
|
|
En een soort van tirannie.
|
|
|
|
37
|
|
00:01:43.000 --> 00:01:44.999
|
|
En daar begint het eigenlijk allemaal mee,
|
|
|
|
38
|
|
00:01:45.000 --> 00:01:46.999
|
|
met een man die Richard Stallman heet.
|
|
|
|
39
|
|
00:01:47.000 --> 00:01:49.999
|
|
Hij besloot, vandaag de dag bijna vijfentwintig jaar geleden
|
|
|
|
40
|
|
00:01:50.000 --> 00:01:53.999
|
|
Om een heel nieuw besturingssysteem vanaf de grond op te bouwen.
|
|
|
|
41
|
|
00:01:54.000 --> 00:01:59.999
|
|
Hij noemde het GNU, wat "GNU is geen Unix" betekent.
|
|
|
|
42
|
|
00:02:00.000 --> 00:02:01.999
|
|
omdat het dat niet is.
|
|
|
|
43
|
|
00:02:02.000 --> 00:02:04.999
|
|
Het lijkt wel veel op Unix,
|
|
|
|
44
|
|
00:02:05.000 --> 00:02:10.999
|
|
maar elk onderdeel, elke module, elke kleine sectie van de code,
|
|
|
|
45
|
|
00:02:11.000 --> 00:02:13.999
|
|
(en het is gigantisch veel code omdat het op zoveel verschillende platformen moet draaien)
|
|
|
|
46
|
|
00:02:14.000 --> 00:02:19.999
|
|
wordt gemaakt en ontwikkelt door de gemeenschap, de programmeurs,
|
|
|
|
47
|
|
00:02:20.000 --> 00:02:25.999
|
|
die welkom zijn binnen de GNU gemeenschap, om te helpen de software te verbeteren.
|
|
|
|
48
|
|
00:02:26.000 --> 00:02:31.999
|
|
Elke "distro" zoals dat heet, elke distributie van GNU
|
|
|
|
49
|
|
00:02:32.000 --> 00:02:34.999
|
|
wordt getest, verbeterd en verfijnd
|
|
|
|
50
|
|
00:02:35.000 --> 00:02:39.999
|
|
door mensen die alleen maar het perfecte besturingssysteem willen bouwen.
|
|
|
|
51
|
|
00:02:40.000 --> 00:02:45.999
|
|
dat kan worden gebruikt op alle platformen door zoveel mogelijk gebruikers.
|
|
|
|
52
|
|
00:02:47.000 --> 00:02:53.999
|
|
De tijd brak aan dat de kernel - het centrale deel van het besturingssysteem - geschreven moest worden.
|
|
|
|
53
|
|
00:02:55.000 --> 00:02:56.999
|
|
En een man, Linus Torvalds, waar je misschien wel eens van gehoord hebt,
|
|
|
|
54
|
|
00:02:57.000 --> 00:02:58.999
|
|
schreef de kernel. En die werd naar hem genoemd, Linus.
|
|
|
|
55
|
|
00:03:00.000 --> 00:03:01.999
|
|
Linux werd het genoemd (Brits Engelse uitspraak),
|
|
|
|
56
|
|
00:03:03.000 --> 00:03:04.999
|
|
of Linux (Amerikaans Engelse uitspraak) zoals sommigen het uitspreken.
|
|
|
|
57
|
|
00:03:07.000 --> 00:03:08.999
|
|
En Linux is de kernel die draait binnen GNU.
|
|
|
|
58
|
|
00:03:11.000 --> 00:03:12.999
|
|
En hier ben ik,
|
|
|
|
59
|
|
00:03:14.000 --> 00:03:19.999
|
|
alleen om je eraan te herinneren dat GNU en Linux de twee pilaren zijn van de vrije software gemeenschap.
|
|
|
|
60
|
|
00:03:20.000 --> 00:03:21.999
|
|
mensen die van mening zijn, en dat is het belangrijkste,
|
|
|
|
61
|
|
00:03:24.000 --> 00:03:25.999
|
|
dat software vrij moet zijn,
|
|
|
|
62
|
|
00:03:26.000 --> 00:03:27.999
|
|
dat de gemeenschap het aan mag passen,
|
|
|
|
63
|
|
00:03:28.000 --> 00:03:35.999
|
|
en het mag gebruiken, het veranderen, verbeteren en die verbeteringen te verspreiden binnen de gemeenschap.
|
|
|
|
64
|
|
00:03:36.000 --> 00:03:37.999
|
|
net als met wetenschap.
|
|
|
|
65
|
|
00:03:38.000 --> 00:03:39.999
|
|
Dat is zo ongeveer wat ze zeggen.
|
|
|
|
66
|
|
00:03:40.000 --> 00:03:42.999
|
|
Op de manier waarbij goede wetenschappers alles delen en alle kennis open en vrij is,
|
|
|
|
67
|
|
00:03:43.000 --> 00:03:44.999
|
|
zo hoort het ook te zijn met een besturingssysteem.
|
|
|
|
68
|
|
00:03:46.000 --> 00:03:47.999
|
|
Dus als je fan bent van GNU,
|
|
|
|
69
|
|
00:03:48.000 --> 00:03:50.999
|
|
als je supporter bent van Linux, en van de Free Software Foudation,
|
|
|
|
70
|
|
00:03:52.000 --> 00:03:55.999
|
|
"Tja, wat kan ik doen?" vraag je je waarschijnlijk af.
|
|
|
|
71
|
|
00:03:56.000 --> 00:04:00.999
|
|
Het meest voor de hand liggende wat je kan doen is een GNU/Linux besturingssysteem op je computer gebruiken.
|
|
|
|
72
|
|
00:04:01.000 --> 00:04:02.999
|
|
Dat is veel gemakkelijker dan je misschien denkt!
|
|
|
|
73
|
|
00:04:03.000 --> 00:04:06.999
|
|
Ga naar gnu.org en kijk of je een distributie kunt vinden die je aanspreekt.
|
|
|
|
74
|
|
00:04:07.000 --> 00:04:09.999
|
|
Waarschijnlijk, als je van een goede grafische desktop houdt,
|
|
|
|
75
|
|
00:04:10.000 --> 00:04:13.999
|
|
iets als g-New-Sense, gNewSense.
|
|
|
|
76
|
|
00:04:14.000 --> 00:04:16.999
|
|
Je vindt het wel op gnu.org.
|
|
|
|
77
|
|
00:04:17.000 --> 00:04:18.999
|
|
Of als je erg slim bent,
|
|
|
|
78
|
|
00:04:19.000 --> 00:04:20.999
|
|
wil je misschien wel zelf code schrijven.
|
|
|
|
79
|
|
00:04:21.000 --> 00:04:22.999
|
|
Misschien wil je bijdragen aan de som van alle kennis
|
|
|
|
80
|
|
00:04:23.000 --> 00:04:25.999
|
|
die GNU en Linux maken wat ze zijn.
|
|
|
|
81
|
|
00:04:26.000 --> 00:04:27.999
|
|
In ieder geval,
|
|
|
|
82
|
|
00:04:28.000 --> 00:04:29.999
|
|
Hoop ik dat je met mij
|
|
|
|
83
|
|
00:04:30.000 --> 00:04:32.999
|
|
GNU een heel gelukkige vijfentwintigste verjaardag wilt wensen.
|
|
|
|
84
|
|
00:04:33.000 --> 00:04:34.999
|
|
Laten we dat nu maar doen,
|
|
|
|
85
|
|
00:04:38.000 --> 00:04:39.999
|
|
Dus, gelukkige verjaardag, GNU!
|
|
|
|
86
|
|
00:04:40.000 --> 00:04:41.999
|
|
25 jaar oud.
|
|
|
|
87
|
|
00:04:42.000 --> 00:04:43.999
|
|
Het besturingssysteem van de toekomst.
|
|
|
|
88
|
|
00:04:44.000 --> 00:04:45.999
|
|
Vrijheid!
|
|
|
|
89
|
|
00:04:53.000 --> 00:04:54.999
|
|
Lekker, chocolade!
|
|
|
|
90
|
|
00:04:55.000 --> 00:04:56.999
|
|
Het smakelijkste besturingssysteem in de wereld..
|
|
|
|
91
|
|
00:04:57.000 --> 00:04:58.999
|
|
en helemaal vrij.
|
|
|
|
92
|
|
00:05:06.000 --> 00:05:07.999
|
|
Translation: Catharina Bethlehem
|
|
|