added Happy Birthday To GNU - 2008

content/wp-content/uploads/article/subtitles/2008/09/happy-birthday-to-gnu-belarus.vtt

@@ -0,0 +1,374 @@
+WEBVTT
+
+1
+00:00:00.000 --> 00:00:01.999
+Камп'ютары
+
+2
+00:00:02.000 --> 00:00:05.999
+Я палюбіў іх яшчэ з часоў, як здолеў купіць свой уласны.
+
+3
+00:00:06.000 --> 00:00:08.999
+Гэта было ў пачатку сучаснай камп'ютарнай эры,
+
+4
+00:00:09.000 --> 00:00:10.999
+у 1980-ых гг.
+
+5
+00:00:11.000 --> 00:00:13.999
+Я меў мноства розных камп'ютараў
+
+6
+00:00:14.000 --> 00:00:16.999
+і на людзях выказваў сваю прыхільнасць да пэўных мадэляў.
+
+7
+00:00:17.000 --> 00:00:23.999
+Але нядаўна я, як і многія іншыя, звярнуў увагу
+на гэтак званае свабоднае праграмаванне.
+
+8
+00:00:24.000 --> 00:00:25.999
+Дасюль ідуць спрэчкі, што ж гэта значыць,
+
+9
+00:00:26.000 --> 00:00:27.999
+і таму я хачу дапамагчы высвятліць гэта,
+
+10
+00:00:28.000 --> 00:00:30.999
+бо ў гэтым годзе ў руху будзе юбілей,
+
+11
+00:00:31.000 --> 00:00:33.999
+і я хачу ўзяць удзел у святкаванні і дапамагчы людзям
+
+12
+00:00:34.000 --> 00:00:35.999
+убачыць будучыню свабоднага праграмавання.
+
+13
+00:00:37.000 --> 00:00:40.999
+Калі ў вас у хаце ёсць сантэхніка,
+
+14
+00:00:41.000 --> 00:00:42.999
+магчыма, вы не разумееце, як гэта працуе.
+
+15
+00:00:43.000 --> 00:00:44.999
+Але ў вас могуць быць сябры, які ведаюць гэтую справу,
+
+16
+00:00:45.000 --> 00:00:50.999
+і яны могуць параіць вам тут пасунуць трубу,
+там засаўку ці які кран.
+
+17
+00:00:51.000 --> 00:00:52.999
+Гэтак робячы, вы ж не парушаеце закон, праўда?
+
+18
+00:00:53.000 --> 00:00:54.999
+Бо гэта ваша хата і ваша сантэхніка.
+
+19
+00:00:55.000 --> 00:00:56.999
+Але вы не можаце зрабіць гэтаксама
+з сваім камп'ютарам.
+
+20
+00:00:57.000 --> 00:00:59.999
+Вы не можаце падладзіць аперацыйную сістэму,
+
+21
+00:01:00.000 --> 00:01:06.999
+вы не можаце падзяліцца сваімі думкамі
+пра яе з іншымі людзьмі,
+
+22
+00:01:07.000 --> 00:01:11.999
+бо Apple і Microsoft, якія вырабляюць
+дзве найпапулярнейшыя аперацыйныя сістэмы,
+
+23
+00:01:12.000 --> 00:01:14.999
+упэўненыя, што гэта яны імі валодаюць,
+
+24
+00:01:15.000 --> 00:01:17.999
+і ніхто іншы не мае права іх змяняць.
+
+25
+00:01:18.000 --> 00:01:19.999
+Магчыма, для вас гэта гучыць натуральна:
+
+26
+00:01:20.000 --> 00:01:21.999
+"А чаму не?"
+
+27
+00:01:22.000 --> 00:01:23.999
+Але чаму вы не маеце права рабіць, што пажадаеце?
+
+28
+00:01:24.000 --> 00:01:31.999
+І чаму грамада не можа змяняць, удасканальваць, дзяліцца?
+
+29
+00:01:32.000 --> 00:01:33.999
+Бо якраз гэтак і працуе навука...
+
+30
+00:01:34.000 --> 00:01:35.999
+Усе веды свабодныя,
+
+31
+00:01:36.000 --> 00:01:37.999
+і ў добрай навуцы ведамі дзеляцца.
+
+32
+00:01:38.000 --> 00:01:39.999
+Калі гэта не так, гэта кепская навука,
+
+33
+00:01:40.000 --> 00:01:42.999
+гэта тыранія.
+
+34
+00:01:43.000 --> 00:01:44.999
+З гэтага ўсё і пачалося.
+
+35
+00:01:45.000 --> 00:01:46.999
+Адзін чалавек, звалі яго Рычардам Столманам,
+
+36
+00:01:47.000 --> 00:01:49.999
+25 гадоў таму, ледзь не ў гэты самы дзень, вырашыў
+
+37
+00:01:50.000 --> 00:01:53.999
+напісаць з нічога зусім новую аперацыйную сістэму.
+
+38
+00:01:54.000 --> 00:01:59.999
+Ён назваў яе GNU, што значыць "GNU is Not Unix"
+(GNU - гэта не Unix),
+
+39
+00:02:00.000 --> 00:02:01.999
+бо гэта сапраўды не быў Unix,
+
+40
+00:02:02.000 --> 00:02:04.999
+і хаця сістэма падобная да Unix,
+
+41
+00:02:05.000 --> 00:02:10.999
+але кожны яе складнік, кожны модуль, кожны ўрывак коду
+
+42
+00:02:11.000 --> 00:02:13.999
+(а гэта вялізарны код, бо ён працуе на многіх платформах)
+
+43
+00:02:14.000 --> 00:02:19.999
+падтрымоўвае грамада, падтрымоўваюць праграмісты,
+
+44
+00:02:20.000 --> 00:02:25.999
+якія далучыліся да супольнасці GNU,
+каб удасканаліць код гэтых праграм.
+
+45
+00:02:26.000 --> 00:02:31.999
+Кожную дыстрыбуцыю GNU  
+
+46
+00:02:32.000 --> 00:02:34.999
+правяраюць, апрацоўваюць, паднаўляюць
+
+47
+00:02:35.000 --> 00:02:39.999
+людзі, якія зацікаўленыя ў стварэнні
+дасканалай аперацыйнай сістэмы,
+
+48
+00:02:40.000 --> 00:02:45.999
+якую б выкарыстоўвалі на разнастайных платформах
+як мага больш карыстальнікаў.
+
+49
+00:02:47.000 --> 00:02:53.999
+І вось прыйшоў час, калі трэба было напісаць ядро,
+цэнтральную частку сістэмы.
+
+50
+00:02:55.000 --> 00:02:56.999
+І тады Лінус Торвальдс, пра якога вы можа нешта чулі,
+
+51
+00:02:57.000 --> 00:02:58.999
+напісаў гэткае ядро і назваў яго ў свой гонар:
+
+52
+00:03:00.000 --> 00:03:01.999
+Лайнукс.
+
+53
+00:03:03.000 --> 00:03:04.999
+Або Лінукс, як кажуць людзі.
+
+54
+00:03:07.000 --> 00:03:08.999
+І вось Лінукс стаў ядром, якое працуе ў сістэме GNU.
+
+55
+00:03:11.000 --> 00:03:12.999
+І вось я тут дзеля таго,
+
+56
+00:03:14.000 --> 00:03:19.999
+каб нагадаць вам, што GNU і Лінукс ёсць двума кітамі,
+на якіх стаіць грамада свабоднага праграмавання,
+
+57
+00:03:20.000 --> 00:03:21.999
+тыя людзі, якія вераць, - і гэта вельмі важна, -
+
+58
+00:03:24.000 --> 00:03:25.999
+што праграмы мусяць быць свабоднымі,
+
+59
+00:03:26.000 --> 00:03:27.999
+што супольнасцям карыстальнікаў
+трэба даць права адаптаваць праграмы,
+
+60
+00:03:28.000 --> 00:03:35.999
+змяняць іх, удасканальваць і дзяліцца паляпшэннямі,
+
+61
+00:03:36.000 --> 00:03:37.999
+як у навуцы.
+
+62
+00:03:38.000 --> 00:03:39.999
+Вось што гэта значыць.
+
+63
+00:03:40.000 --> 00:03:42.999
+Як добрыя навукоўцы дзеляцца сваімі здабыткамі,
+як усе веды адкрытыя і свадобныя,
+
+64
+00:03:43.000 --> 00:03:44.999
+таксама мусіць быць і з аперацыйнымі сістэмамі.
+
+65
+00:03:46.000 --> 00:03:47.999
+Таму калі вы падтрымоўваеце GNU, 
+
+66
+00:03:48.000 --> 00:03:50.999
+падтрымоўваеце Лінукс,
+Фундацыю свабоднага праграмавання,
+
+67
+00:03:52.000 --> 00:03:55.999
+мабыць, вы цяпер думаеце: "А як я магу дапамагчы?"
+
+68
+00:03:56.000 --> 00:04:00.999
+Найперш, вы можаце пачаць выкарыстоўваць
+сістэму GNU/Linux на сваім камп'ютары.
+
+69
+00:04:01.000 --> 00:04:02.999
+Гэта прасцей, як вы думаеце.
+
+70
+00:04:03.000 --> 00:04:06.999
+Проста наведайце сайт "gnu.org" і пашукайце сістэму,
+якая б вам больш пасавала.
+
+71
+00:04:07.000 --> 00:04:09.999
+Напрыклад, калі вам падабаецца графічны інтэрфэйс,
+
+72
+00:04:10.000 --> 00:04:13.999
+абярыце што-небудзь кшталту gNewSense.
+
+73
+00:04:14.000 --> 00:04:16.999
+Вы можаце знайсці яе на сайце gnu.org.
+
+74
+00:04:17.000 --> 00:04:18.999
+А калі вы выдатны мазгар,
+
+75
+00:04:19.000 --> 00:04:20.999
+можаце паспрабаваць сябе ў праграмаванні.
+
+76
+00:04:21.000 --> 00:04:22.999
+Вы можаце пашырыць той абсяг ведаў,
+
+77
+00:04:23.000 --> 00:04:25.999
+які зрабіў з GNU і Лінукса тое, чым яны цяпер ёсць.
+
+78
+00:04:26.000 --> 00:04:27.999
+Ва ўсякім разе,
+
+79
+00:04:28.000 --> 00:04:29.999
+я спадзяюся, вы далучыцеся
+
+80
+00:04:30.000 --> 00:04:32.999
+да маіх віншаванняў для GNU
+з дваццаць пятым днём народзінаў.
+
+81
+00:04:33.000 --> 00:04:34.999
+Ну, давайце разам...
+
+82
+00:04:38.000 --> 00:04:39.999
+З днём народзінаў, GNU!
+
+83
+00:04:40.000 --> 00:04:41.999
+Дваццаць пяць гадоў.
+
+84
+00:04:42.000 --> 00:04:43.999
+Аперацыйная сістэма будучыні.
+
+85
+00:04:44.000 --> 00:04:45.999
+Свабода!
+
+86
+00:04:53.000 --> 00:04:54.999
+Добрая, як сапраўдны шакалад.
+
+87
+00:04:55.000 --> 00:04:56.999
+Найсмачнейшая аперацыйная сістэма ў свеце...
+
+88
+00:04:57.000 --> 00:04:58.999
+да таго ж свабодная.
+
+89
+00:05:49.000 --> 00:05:50.999
+Субтытры: Ігар Грачышка